Door Riëtte Habes
Soms sta je tien-nul achter als inwoners ten opzichte van je eigen gemeente en overheid. Dat overkwam in 2006 de wijkcommissies rondom het park Maarssenbroek. Vijftien jaar later kijk ik erop terug samen met Wilhelmina Hoedjes, voortrekker van Actiecomité Hoogspanningsmasten Maarssen.
Het toenmalige gemeentebestuur wilde graag de masten aan Utrechtse zijde, maar Utrecht zag dat vanwege toekomstige bouwplannen niet zitten. Inwoners van de wijken Boomstede, Fazantenkamp, Reigerskamp en Valkenkamp waren enorm bezorgd over wat de verplaatsing van het tracé dichter bij de woningen en een verzwaring van 150 KV naar 380 KV voor de gezondheid zou gaan betekenen. En dus organiseerden zij vanaf 2007 het Actiecomité Hoogspanningsmasten Maarssen.
Vechten tegen de bierkaai
De kartrekkers waren onder anderen Wilhelmina Hoedjes, Alexander Paardenkooper en Paul Bresson. Zij gingen op pad om besturen tot inzicht te brengen dat het tracé tenminste 20 meter ondergronds moest. Mevrouw Hoedjes beargumenteerde dat de gemeenschap qua kosten goedkoper uit zou zijn, omdat er heel wat huizen gesaneerd zouden moeten worden als ze onder een hoogspanningsmast zouden komen te liggen.
Het was vechten tegen de bierkaai. De gemeente wilde de kosten van 5 miljoen niet op zich nemen en besloot Eneco Infra Beheer (nu Stedin) de aangevraagde aanpassing aan het tracé te vergunnen en een uitzondering op het bestemmingsplan toe te laten. Ondanks dat Hoedjes en consorten meermaals naar de rechtbank, tot aan de Raad van State aan toe, het omstreden besluit betwistten, mocht het niet baten. En dus kwam het nieuwe tracé er. Zoals Hoedjes zegt: ”Het belang van bedrijven en elektrische voorzieningen werd belangrijker gevonden dan de risico’s voor de volksgezondheid.”
Terugblik
Het actiecomité bepleitte dat een toename van het magnetisch veld in combinatie met fijnstof zeer schadelijk is voor de volksgezondheid. Deze discussie werd tot op rijksniveau gevoerd, maar men wilde op dat moment nog niet onomstotelijk vaststellen dat er een directe relatie was tussen kinderleukemie en de nabijheid van hoogspanningsmasten. De diverse internationale onderzoeken spraken elkaar deels tegen en dus vond men dat een causaal verband tussen het hoogspanningsmasten en leukemie niet met zekerheid was vast te stellen. Niet veel later zou blijken dat het ministerie wel degelijk kritisch was over de norm en daarna gemeenten verbood nog huizen te bouwen binnen een straal van 50 meter van een hoogspanningsmast. Voor Hoedjes en consorten kwam dat inzicht jammerlijk te laat.
Nu ik 15 jaar later contact heb met mevrouw Hoedjes is ze zich eigenlijk helemaal niet meer zo bewust van het feit wat ze allemaal gedaan heeft om de inwoners van Maarssenbroek en hun gezondheid centraal te stellen. Inmiddels is ze woonachtig in Weert (Limburg), omdat het daar toch wat gezonder leven is. Op zich kijkt ze op al die inspanningen van destijds niet met spijt terug. Maar als inwoners sta je simpelweg met tien-nul achter. Ook al heb je zelf veel kennis van zaken – Mevrouw Hoedjes is opgeleid in Wageningen en weet goed waar ze het over heeft – wilde men dat destijds niet accepteren en dus dolf zij met haar actiecomité Hoogspanningsmasten Maarssen het onderspit.
Ik praat met haar over die roemruchte periode en vraag haar wat voor haar nou eigenlijk de motivatie is geweest om steeds weer in te spreken bij de Raad en bij de provincie en zelfs met een door Peter Visser gemaakte doodskist op pad te gaan. Ze werd tenslotte nogal als een typisch persoon weggezet. Het antwoord op mijn waarom-vraag is eenvoudig: haar dochter zat in een klas waar twee kinderen onverklaarbaar leukemie hadden, en dat kon geen toeval zijn.